.....::::: GALERIA FOTO :::::.....
BUDYNEK PAŁACU W NAROLU
Główny korpus pałacu
dwukondygnacyjny, wzniesiony z cegły i otynkowany, pokryty jest dachówką
ceramiczną. Założony został na planie dość wydłużonego prostokąta z
ryzalitami na narożach i osiach. Frontem zwrócony jest ku stronie
południowej. Najprawdopodobniej zbudowano go od nowa, według jednolitego
projektu nieznanego, a domniemanego jedynie architekta, lecz jako materiał
posłużyć mogły także cegły i kamienie uzyskane z rozbiórki jakiegoś
dawniejszego pałacu czy zamku, powstałego po wojnach kozackich. Masywna
bryła rezydencji przekryta była mansardowym dachem nad ryzalitami,
dwuspadowym w części pozostałej z czterema symetrycznie rozmieszczonymi
dymnikami od strony dziedzińca.
Elewacja południowa piętnastoosiowa, dwukondygnacyjna fasada artykułowana
jest trzema ryzalitami. Całość przekryta dachem mansardowym, ustawiona na
cokole. Artykulacja pozioma fasady za pomocą gzymsu międzykondygnacyjnego i
koronującego. Artykulacja pionowa za pomocą lizen ujmujących prostokątne
otwory okienne, umieszczone w płycinach zamkniętych łukiem odcinkowym.
Ryzalit środkowy wzniesiony na planie połowy sześcioboku wybiega
zdecydowanie przed lico fasady. Każda z jego ścian jest jednoosiowa, lecz
całość prezentuje się od frontu jako element trójosiowy. Poprzedza go
ustawiony na sześciostopniowym podwyższeniu, kompozytowy portyk
czterokolumnowy (pary kolumn flankują prostokątny otwór wejściowy),
podtrzymujący balkon z kutą, żelazną balustradą, na której widnieje inicjał
FAŁ. Ryzalit zwieńczony jest trójkondygnacyjnym schodkowym szczytem
attykowym. Kondygnacja dolna attyki obiega cały ryzalit. Kondygnacje wyższe
wieńczą tylko frontową część attyki. W polu środkowym attyki umieszczona
została prostokątna tablica z inskrypcją:
„ANTON. FELIX COMES DE GRODKO.
ŁOS
PALATIN POMER. ORD. AQUIL.
ALB. S. S. EQUES
HANC. DOMUM. SIBI AC POST A.
FUND
AEDIFICAV
COMEM OMNIBUS FAMILIAREM
NISI. BONIS
VOLUIT.
A.D. 1781 D. 24 MAI”
Kondygnacja ta flankowana jest parą rzeźb figuralnych mocno dzisiaj
uszkodzonych, przedstawiających pierwotnie prawdopodobnie postacie
alegoryczne. Ustawione są one na cokołach wyłamujących się z lica
kondygnacji dolnej attyki. Rzeźby zwrócone są ku środkowi i podtrzymują
girlandę z liści laurowych, spływającą wolutowo na niższą kondygnację.
Całość attyki zwieńczona jest niemożliwą dziś do identyfikacji z uwagi na
stopień zniszczenia rzeźbą półnagiego mężczyzny siedzącą na cokole, na
którym umieszczono tarczę heraldyczną z herbem Nałęcz.
Ryzality boczne dwuosiowe o narożach ujętych rustykalnym boniowaniem,
wieńczą dwukondygnacyjne attyki. Kondygnacja dolna obiegająca cały ryzalit
gierowana jest w części frontowej występami na osi i na narożach attyki. Na
osi attyki w kondygnacji górnej postumenty, na których putta podtrzymują
tonda z herbami: Dąbrową i Puzyną. Górna część attyki nad frontem ryzalitu
flankowana jest parą „płonących” antykizowanych waz.
Pomiędzy ryzalitem środkowym i parą
bocznych, dwa czteroosiowe odcinki elewacji cofnięte w stosunku do lica
ryzalitów. Oś symetrii każdego z tych elementów akcentowana jest
prostokątnymi płycinami wydzielonymi przez lizeny i gzymsy fasady. W polach
płycin dolnej kondygnacji fasady rzeźbione hermy. Ponad gzymsem koronującym
na przedłużeniu pionowej osi płycin postumenty zwieńczone kulą.
Oszczędniej została potraktowana trzynastoosiowa elewacja ogrodowa. Jej
podział horyzontalny jest analogiczny do tego podziału elewacji południowej.
Poziomo boniowana jest płaszczyzna ścian kondygnacji parterowej, płaszczyzna
górnej ścianki przedniej ryzalitu środkowego, a także lizen górnej
kondygnacji. Pionowy podział tworzą lizeny ujmujące prostokątne otwory
okienne umieszczone – jak w elewacji południowej – w płycinach zamkniętych
łukiem odcinkowym.
Elewacja północna zawiera pośrodku wydatniejszy ryzalit kształtem zbliżony
do ryzalitu z elewacji południowej, i będący regularną połową ośmioboku.
Jego środkową oś podkreśla gładki, trójkątny fronton wpisany w środkową
ściankę attyki. Na parterze, na osi centralnej ryzalitu umieszczony został
prostokątny otwór wejściowy prowadzący do sali balowej, a w kierunku
północnym ku małemu kamiennemu tarasowi przechodzącemu całą powierzchnią w
stopnie wiążące go z parkowym parterem.
Jednoosiowe ryzality boczne skromniejsze
od ryzalitów bocznych elewacji południowej, zaakcentowano na krawędziach
szerokimi, poziomymi listwami.
Elewacje boczne (wschodnia i zachodnia) korpusu głównego posiadają
czteroosiowe części środkowe wysunięte do przodu oraz boczne jednoosiowe,
cofnięte. Krawędzie części środkowych i bocznych tych elewacji oraz lizeny
środkowe zaakcentowane zostały szerokimi, poziomymi listwami. Horyzontalne
podziały wyznacza także gzyms koronujący oraz gzyms dzielący kondygnacje.
Środkowe części, do których na dolnej kondygnacji przylegały połączenia
korytarzowe budynku głównego z pawilonami, wyposażone są w symetrycznie
rozmieszczone okienne otwory, w kształcie prostokąta na parterze, segmentowe
zaś na piętrze. Analogicznie blendy okienne posiadają części boczne tych
elewacji.
Połączenie głównego korpusu z pawilonami bocznymi stanowią parterowe,
ćwierćeliptycznie wygięte portyki arkadowe, przekryte pulpitowym daszkiem,
wybiegające od naroży południowych budynku głównego i tworzące
oskrzydlającym ruchem optyczne zamknięcie przestrzeni. Owe dziewięcioosiowe
portyki arkadowe oddzielone są od siebie poziomo boniowanymi pionowymi
pasami i wieńczy je obiegający całą budowlę gzyms
|